O PRAWACH DZIECKA
Marcin Brykczyński
Niech się wreszcie każdy dowie
I rozpowie w świecie całym,
że dziecko to także człowiek,
tyle, że jeszcze mały.
Dlatego ludzie uczeni,
Którym za to należą się brawa,
Chcąc wielu dzieci los odmienić,
Stworzyli dla Was mądre prawa.
Więc je na co dzień i od święta
Spróbujcie dobrze zapamiętać:
Nikt mnie siłą nie ma prawa zmuszać do niczego,
A szczególnie do zrobienia czegoś niedobrego.
Mogę uczyć się wszystkiego, co mnie zaciekawi
I mam prawo sam wybierać, z kim się będę bawić.
Nikt nie może mnie poniżać, krzywdzić, bić, wyzywać
I każdego mogę zawsze na ratunek wzywać.
Jeśli mama albo tata już nie mieszka z nami,
Nikt nie może mi zabronić spotkać ich czasami.
Nikt nie może moich listów czytać bez pytania,
Mam też prawo do tajemnic i własnego zdania.
Mogę żądać, żeby każdy uznał moje prawa,
A gdy różnię się od innych, to jest moja sprawa.
Tak się tu w wierszu poukładały
Prawa dla dzieci na całym świecie,
Byście w potrzebie z nich korzystały
Najlepiej, jak umiecie.
Po raz pierwszy prawa dziecka zapisano w Deklaracji Genewskiej w 1924 roku, ale pierwszy w miarę pełny zbiór praw zapisany został w Konwencji o Prawach Dziecka przygotowanej przez Organizację Narodów Zjednoczonych w 1989 roku. Państwo, które przystąpi do Konwencji, zobowiązuje się do przestrzegania zawartych w niej praw.
W Polsce Konwencja obowiązuje od 1991 roku. Konwencja zawiera 41 artykułów dotyczących poszczególnych praw. Ogólnie prawa te można podzielić na:
OSOBISTE
- prawo do życia i rozwoju;
- prawo do rejestracji po urodzeniu;
- do posiadania imienia i nazwiska;
- prawo do posiadania obywatelstwa;
- prawo do rodziny;
- do wychowania przez rodziców naturalnych a w razie rozłączenia z rodziną do stałych kontaktów z rodzicami;
- prawo do wolności religii i przekonań;
- prawo do wolności wypowiedzi;
- wyrażania poglądów i ich poszanowania stosownie do wieku dziecka;
- prawo do wolności od przemocy fizycznej lub psychicznej;
- wyzysku, nadużyć seksualnych, wszelkiego okrucieństwa;
- wobec dzieci nie można orzekać kary śmierci i dożywotniego więzienia.
SOCJALNE
- prawo do ochrony zdrowia;
- prawo do odpowiedniego standardu życia;
- prawo do wypoczynku, rozrywki, zabawy, czasu wolnego.
KULTURALNE
- prawo do nauki – bezpłatnej w szkole podstawowej;
- prawo do korzystania z dóbr kultury;
- prawo do informacji;
- prawo do znajomości swoich praw;
- prawo do stowarzyszenia i zgromadzeń pokojowych.